Stress onder middelbare scholieren

In oktober 2020 ben ik geïnterviewd door 3  studentes voor een bijdrage aan hun profielwerkstuk : "Stress onder middelbare scholieren". 

Onlangs kwam ik het stuk weer tegen en dacht: ik geef het een plekje op de website aangezien dit nog steeds een actueel thema is. Daarnaast las ik het interview en vond het een mooie bijdrage over mijn visie op stress bij jongeren. 

Een deel uit het interview plaats ik hieronder,  voor het hele interview verwijs ik naar pagina 62 van het profielwerkstuk. De studentes hebben er een prachtig werkstuk van gemaakt dus lees het eens op je gemak door als je meer wilt weten over stress onder middelbare scholieren. Veel leesplezier! Klik hier voor het hele profielwerkstuk.

Welke leeftijd jongeren benaderen u vaak?
Tussen die 10 en 20, maar als ik zo terug denken zitten de meeste tussen de 15 en 18. Toevallig vandaag een aanmelding gehad van een meisje dat 20 is. Daarnaast doe ik ook ouderen/volwassen coaching.

Komt u hier vaak kinderen tegen die last hebben van stress?
Ja, stress is best wel een breed begrip. Als het gaat om stress heb je natuurlijk verschillende vormen van stress en dat zie ik wel. Je hebt enerzijds stress door, wat ik nou zie bij jongeren is wel, de prestatiedruk. Dit wordt eigenlijk al op de basisschool ingegeven met de CITO toetsen waar je mee om de oren gegooid wordt. In groep drie krijgen die kinderen eigenlijk al CITO. Dus het moeten presteren, maar je ziet ook een stukje door de digitalisering. Dat je druk hebt bij jongeren van social media, de druk van de peergroup. Hebben jullie daar weleens van gehoord? Nee. Nou dat is een term die je maar eens op moet zoeken. Het betekent eigenlijk dat jongeren in jullie leeftijd heel erg gevoelig zijn voor groepsdruk, heel erg erbij willen horen en niks willen missen. Daardoor krijg je Fear Of Missing Out (FOMO). Vaak wordt het op een grappige manier gebruikt, maar het kan ook wel ernstige vormen aannemen, waardoor jongeren stress krijgen. Want weet je, je moet voldoen aan het ‘perfecte plaatje’, via Instagram. Dat is ook weer via de social media. Wat ik ook wel merk is dat er stress ontstaat door spanningen thuis, door echtscheiding of wat je nou veel ziet zijn de samengestelde gezinnen. Het feit dat jongeren denken dat alles maakbaar is, maakbaarheidsmythe geeft ook stress. Er zijn best wel wat aanleidingen die stress kunnen geven.

Welke oorzaken komen het vaakst voor bij de jongeren die u helpt?
Vaak is het een combinatie van verschillende factoren. Ik zie wel dat het meer voorkomt bij meisjes dan bij jongens, maar bij meisjes gaat het ook vaak gepaard met zelfbeeld, het zelfvertrouwen. Niet mooi genoeg zijn, niet assertief genoeg zijn, je mening niet durven zeggen. Er zit echt wel een linkje naar faalangst.

Op uw site zagen wij dat u ook faalangsttrainingen geeft, wat houden deze precies in?
Nou ik heb helaas nog geen groep, want ik had gehoopt dat ik groepen zou kunnen trainen met faalangst, maar wat je ziet is dat er daar toch wel vaak een drempel voor is. Vaak ga ik dan toch 1 op 1 coaching met jongeren. Je gaat onderzoeken met jongeren, waar de faalangst vandaan komt. Vaak vraag ik: hoe kijk je naar jezelf? Wat zijn nou kwaliteiten van jezelf? Hoe komen die terug? Dan geef ik jongeren opdrachten mee, zoals het vragen aan vrienden/vriendinnen en ouders, van wat herken je nou van mij?
Daarnaast ook veel te gaan kijken, hoe kan je deze kwaliteiten nou gaan gebruiken? Hoe kan je deze beter gaan benutten? Wat ik ook vaak doe is kijken welke belemmeringen er in de weg zitten, wat speelt er af in je hoofd? Hoe werkt je brein, leg ik dan vaak uit. Wat zijn de negatieve gedachten en hoe kan je deze ombuigen naar positieve gedachten? Dat
is een stukje cognitieve therapie, maar dat kan ook door goed te kijken naar wat voor stemmetjes heb je nou. Dat is weer een andere manier, dat het act. Daarnaast heb je ook nog mindfulness om mee aan de slag te gaan. Er zijn verschillende manieren om met stress en faalangst om te gaan.
Mindfulness is tegenwoordig erg populair, maar het gaat wel verder dan dat. Cognitieve therapie gaat echt over hoe je met je negatieve gedachten om gaat. Dit zijn wel manieren om met stress om te gaan. Ik doe dit dan op een speelse manier. Eerst beginnen met kwaliteiten, ik laat ook mensen voor die spiegel staan, om te kijken, wat zie je nu? Wat komt er het eerste in je op? Als je het hebt over zelfbeeld, ik ga op zoek naar wat voor gevoelens er daar spelen. Wat voor doelen stel je? Wat vind je nou belangrijk? Wat zijn nou belangrijke waarden in je leven? Dit klinkt heel zwaar, maar wel om te kijken wat vind je nou belangrijk en hoe maak je daarbij een keuze? Keuzestress is ook nog een oorzaak. Er zijn tegenwoordig zoveel keuzes, alleen al het aantal opleidingen. Keuzestress is ook wel een waar mensen veel voor komen. Wat voor studie ga ik nou kiezen en wat past dan het beste bij me?

Hoe ontstaat de faalangst bij jongeren?
Er zit wel een verschil tussen een psycholoog en een coach. Ik ga nooit heel erg diagnosticeren of analyseren. Ik heb altijd zoiets van je leeft nu en je loopt nu tegen dingen aan. Waar loop je dan tegenaan? En hoe bepaald dat je leven? Als je terug gaat kijken waar het uiteindelijk door komt, dan is het vaak wel iets dat vroeger gebeurd is. Op school, pesten is bijvoorbeeld een oorzaak, of de rol die je binnen je gezin hebt. Ben je de jongste, ben je de middelste, ben je de oudste? Dat speelt ook mee. Dus ja waar komt het door… Heb je weinig weinig complimentjes gehad op school, maar ook thuis, dat speelt natuurlijk ook mee. Hoe moet je presteren van je ouders? Leggen je ouders bepaalde druk op? Of voel je die druk zelf? Ben je bijvoorbeeld de jongste thuis en doe je VMBO, terwijl je oudere broer/zus universiteit doet, hoe speelt dat mee? Eigenlijk is de uitgangspunt bij faalangst, dat je zelf je gedachten creëert en je doet het uiteindelijk zelf. Maar al die factoren spelen wel mee, dus dat maakt het wel ingewikkeld. Ik heb ooit een tekeningetje gemaakt over faalangst, die te vinden is op mijn Instagram ‘morehappy’. Dat is een soort mindmap, ik werk graag met mindmaps.
Jullie hebben wel een pittig onderwerp gekozen, want het is echt heel breed. Het gaat echt over hoe je met spanning omgaat op school, hoe je leert omgaan met tegenslagen.

Wat voor klachten komen er voor bij jongeren die stress ervaren?
Waar het zich in uit is oververmoeidheid of angst, emotionele problemen, hoofdpijn, buikpijn, slecht slapen, dus veel piekeren. Daar heb ik ook wel een jongetje voor gehad, die echt een vol hoofd had, dus dan leer je omgaan met hoe je je hoofd nou leeg krijgt. Hier heb ik ook een blog over gemaakt, de druk in je hoofd, bang zijn om het niet goed te doen. Dit is ook nog te splitsen. Je hebt de klachten, maar je hebt ook nog het gedrag. Jongeren
worden dan sneller boos, gaan sneller huilen, worden hyperactief, gaan zich slechter kunnen concentreren, de eetlust verandert. Dat zijn eigenlijk de gedragsfactoren.

Lees hier verder, scrol naar pagina 62.